Bu yazımda sizlere yabancı dil öğreniminde özel öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin karşılaştığı sorunların birkaçından ve bu güçlüklerin pratik çözümlerinden bahsetmek istiyorum. Elbette ki her çocuk özeldir ve bireysel farklılıklarına göre çocuklarımız farklı becerilerde farklı sorunlar yaşayabilirler fakat bir sorun var ki hemen hemen tüm dislektik bireylerin ortak problemleri olmaktadır.

Bunlardan ilki;

İngilizce yazıldığı gibi okunduğu bir değildir ve dolayısıyla yazılanların okunabilmesi (doğru telaffuz edilebilmesi) için fonetik ayrı bir alfabesi vardır. Fonetik alfabe yazılan kelimelerin doğru seslenilmesi ve doğru telaffuzda kelimelerin doğru işitilmesi ve anlamlandırılması için oldukça önemlidir. Özel öğrenme güçlüğü yaşayan öğrenciler fonetik alfabeyi sesleri birleştirerek telaffuz edemez ve dolayısıyla kelimeleri doğru anlayamaz. Doğru telaffuz duyulmadığı için okunan kelimeler anlamsızdır ve dolayısıyla okuduklarını anlamazlar.

Pratik Çözüm: Çok pratik gibi görünmese de fonetik alfabedeki seslerin karşılık geldiği harflerle birleştirilerek öğretilmesi oldukça önemlidir. Fonetik sesler harflerle eşleşmezse öğrencinin gördüğü kelimeler birer çizgi dizisinden farksız olur ve anlamada boşluklar oluşur. Okumanın doğru yapılması için doğru harflerden doğru seslerin çıkması anlama sırasındaki boşlukların kapanması için en önemli basamaktır. ‘SightWords’ çalışması yine bir diğer basamak olmalıdır. Okuma parçalarında sık sık karşımıza çıkan kelimeler olarak ‘SightWords’ çalışmaları yapılmalıdır. ‘the, a, these, or’vb 2sight words’ okuma sırasında boşluklar yaratırlar çünkü tek başlarına anlamları yoktur fakat cümle içerisinde kullanıldıklarında görevleri vardır. Dolayısıyla bu kelimelerin çalışmaları yapılıp anlamlandırılması gereklidir. Sonrasında okuduklarını kelime bilgisi ile birleştirme basamağına geçilebilir.

İkincisi;

Özel öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin bilgiyi işleme hızları düşük ve kısa süreli bellekleri bilgileri uzun süreli belleğe aktarma da kısıtlıdır. Dolayısıyla öğrenci tekrar edilmeyen ya da sürekli kullanmadığı bilgileri kolayca unutur ve sık sık geri çağırma da sorun yaşar. Öğrenci yabancı dil dersini de sürekli ezberlemesi gereken bilgileri içeren bir ders olarak düşünür ve bu yaşadığı unutkanlık sebebiyle ‘bilgiler aklımda kalmıyor’, ‘unuttum’, ‘ben bunu karıştırıyorum’ vb cümleler kurmaya başlar. Özellikle sistematik dil bilgisi kuralları kâbusa dönüşür…

Pratik Çözüm: Hedef dilde iletişim kurmak için dili doğru kullanmak elbette çok önemlidir fakat kurallar olmadan doğru dil bilgisi kullanılabilir mi? Bu sorunun cevabı ‘EVET’. Öğrencinin illa kuralları harfi harfine bilmesine gerek yoktur. Zamanı bilmeden sistematik bir şekilde aynı kalıp cümleleri görerek ve kullanarak dilde akıcılık sağlanabilir ve öğrenci geniş zamanı kullandığını bilmeden bu zamanda kolaylıkla günlük rutinlerinden bahsedebilir. Önemli olan sık tekrar ve aynı kalıp cümlelerle öğrenciye zaman ve cümle tanımlaması yapılmasıdır. Farklı zamanların hissettirilerek aynı kalıplarla devam edildiğinde kodlama kelimeleri (memory&mnemonicdevices) kullanılarak öğretim kolaylaştırılabilir.

Üçüncüsü;

Kelime öğretimi yine dil öğretiminde en önemli basamaklardandır fakat özel öğrenme güçlüğü yaşayan öğrenciler doğru kelimeleri kendi anadillerinde bile bulmakta zorlanırken, bir kelimenin birden fazla olduğu bir dili öğrenirken nasıl seçecek? Kelimeleri hatırlamaları güç, hatırlasalar bile içeriğe göre hangisini kullanacağını seçmek güç, seçseler bile doğru telaffuz etmeleri güç, doğru telaffuz etseler bile yazmaları güç…. Bu böyle olumsuzluklarla devam eder ama çizilen tablo hiç de doğru değildir.

Özel Öğrenme Güçlüğü olan öğrenciler kendi anadillerinde bulamadıkları ya da doğru seçemedikleri kelimeleri beden dilleri ile anlatmaya çalışırlar. Dolayısıyla yabancı dil öğretiminde de aynı şey geçerlidir. Doğru kelimeyi hatırlamayabilir, somut kelimeler için hatırlatıcı görseller; soyut kelimeler içinse duyu tanımlaması yapılır. Diyelim doğru kelimeyi hatırladı; içeriğe göre doğru kelimeyi de kısıtlı içeriklerden öğrendiği kelimelerle sınırlandıracak ve uyarlama becerisi geliştirilecek. Tamam, doğru yerde kullandı; sıra doğru telaffuz edip yazmakta ki zaten okumayı öğrenmek için fonetik alfabe harfleri birleştirmişti bu bilgisini farklı bir alanda kullanma bağlantısı üzerinde durulacak. Gördünüz mü, evet süreç biraz farklı fakat sonuç o kadar da güç değil!

Çocuklarımıza güvenelim ve her zaman, ne olursa olsun yorulsalar da yapabileceklerini her seferinde onlara biz hatırlatalım.

Sizin çocuğunuz yabancı dil öğrenirken hangi sorunlarla karşılaşıyor? Siz sorun; ben cevaplamaktan keyif alıyorum.

Hepinize sağlıklı ve güzel bir hafta dilerim.

 

                                                                                                                                             Güneş AKSULU

                                                                                                                                           İngilizce Öğretmeni