Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?

DEHB; çocuklukta başlayan ve yetişkinliğe uzanabilen bir nörogelişimsel durumdur. Dikkat sürekliliğinde güçlük, dürtüsellik ve aşırı hareketlilik ile seyreder. Bu bir “disiplin eksikliği” değil, beynin dikkat ve davranış kontrol ağlarının farklı çalışmasıyla ilişkilidir.
 

Belirtiler

Belirtiler çocuktan çocuğa farklılık gösterebilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Dikkati başlatma-sürdürmede zorlanma
• Sık unutkanlık, eşyaları kaybetme
• Yerinde duramama, sürekli hareket etme eğilimi
• Soru tamamlanmadan cevap verme, sırada beklemekte güçlük
• Ödev ve görevleri bitirmede zorlanma
• Dış uyaranlara kolayca yönelme

Bu örüntüler akademik başarıyı, sosyal ilişkileri ve özgüveni etkileyebilir.
 

Nedenleri

• Genetik yatkınlık ve aile öyküsü
• Dikkat-davranış kontrol bölgelerinde farklı işlevsellik
• Gebelik-doğum dönemine ait bazı riskler (ör. düşük doğum ağırlığı)
• Çevresel stresörler

Tek bir neden yoktur; çok etkenli bir tablodur.
 

Tanı Süreci

• Uzman tarafından kapsamlı klinik değerlendirme yapılır.
• Aile-öğretmen görüşmeleri, davranış gözlemleri ve ölçekler kullanılır.
• Tek bir testle tanı konmaz; süreklilik, işlevsellik etkisi ve gelişimsel bağlam birlikte ele alınır.

Bu süreçte aile, öğretmen ve çocukla yapılan görüşmeler, davranış gözlemleri ve bazı testler kullanılır. Tanı koymak için tek bir test yeterli değildir; çocuğun genel gelişimi, yaşam biçimi ve belirtilerin süresi dikkate alınır.
 

Tedavi ve Destek

Amaç, dikkati ve özdenetimi desteklemek ve yaşam kalitesini artırmaktır. Kişiye özel planlama ile:

• Bireysel özel eğitim ve BEP (Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı)
• Davranışsal terapi ve aile danışmanlığı
• Okul iş birliği ve sınıf içi düzenlemeler
• İlaç tedavisi gerekiyorsa, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi tarafından düzenlenir ve izlenir.
   

Ebeveyn ve Öğretmenlere Öneriler

• Güçlü yönleri görünür kılın ve pekiştirin.
• Kısa-net yönergeler verin, görsel ipuçları kullanın.
• Rutin ve yapı oluşturun, ilerlemeyi somutlayın.
• Eleştirmek yerine rehberlik ve pozitif pekiştirme sağlayın.
• Okul ve uzman ekibiyle düzenli iletişim kurun.
   

Sonuç

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, doğru yaklaşımla yönetilebilir bir durumdur.
Erken tanı ve uygun destek, çocuğun akademik başarısını ve sosyal uyumunu büyük ölçüde artırır.
Özel eğitim merkezimizde, her çocuğun bireysel ihtiyaçlarına göre planlanan DEHB destek programları ile onların güçlü yönlerini ön plana çıkarıyoruz.