Yaygın Gelişimsel Bozukluk (YGB) Nedir?

Yaygın Gelişimsel Bozukluk (YGB); bireylerin sosyal etkileşim, iletişim ve davranış alanlarında yaşadığı gelişimsel farklılıkları tanımlayan geniş bir bozukluk grubudur. YGB genellikle erken çocukluk döneminde başlar ve belirtiler yaşam boyu devam edebilir.
YGB, bir hastalık değil; nörogelişimsel bir farklılık olarak kabul edilir. Bu bireylerin öğrenme, iletişim kurma ve dünyayı algılama şekilleri farklı olabilir. Ancak doğru destekle bireylerin yaşam kalitesi yükselir.
 

Yaygın Gelişimsel Bozukluk başlığı altında yer alan temel bozukluklar şunlardır:
 

1. Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB)

• Sosyal etkileşimde zorluk
• İletişim problemleri
• Tekrarlayıcı davranışlar
• Rutinlere aşırı bağlılık
   

2. Asperger Sendromu

• Sosyal ilişkilerde zorlanma
• Normal veya üstün zeka
• Dil gelişiminde belirgin bir gecikme olmaması
• Yoğun ilgi alanları
   

3. Rett Sendromu

• Başta normal gelişim, ardından becerilerin kaybı (özellikle kız çocuklarında)
• El hareketlerinde stereotipik davranışlar (örn. el çırpma)
• Motor becerilerde gerileme
   

4. Çocukluk Dezintegratif Bozukluğu

• İlk yıllarda normal gelişim, sonra hızlı beceri kaybı
• Sosyal, dil ve motor becerilerde gerileme
   

5. Atipik Otizm (Başka Türlü Adlandırılamayan YGB)

• Otizm belirtilerinin bir kısmını taşıyan ancak otizm tanı ölçütlerini karşılamayan bireyler
   

YGB Belirtileri

YGB belirtileri her bireyde farklılık gösterebilir. En sık gözlenen belirtiler şunlardır:

• Göz teması kurmaktan kaçınma
• Ortak dikkat farklılıkları.
• İsme tepki vermeme
• Duyusal hassasiyetler
• Sosyal ilişkilere ilgi azlığı
• Tekrarlayan davranışlar (örneğin sallanma, dönme)
• Konuşmada gecikme veya hiç konuşmama
• Rutinlerde ısrarcı olma
   

Eşlik edebilecek durumlar

DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu), Dil ve Konuşma Bozuklukları, anksiyete, duyusal işlemleme güçlükleri.

Eğitim ve Destek Yaklaşımları

Yaygın Gelişimsel Bozukluğu olan bireyler için erken müdahale çok önemlidir.

Uygulanan bazı destek yöntemleri:

• BEP (Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı), yapılandırılmış öğretim, görsel destekler ve sosyal öyküler.
• ABA (Uygulamalı Davranış Analizi) ilkeleriyle beceri öğretimi ve davranış yönetimi.
• DKT (Dil ve Konuşma Terapisi), Ergoterapi (İş ve Uğraşı Terapisi), gerekliyse Duyu Bütünleme yaklaşımları.
• Aile eğitimi ve okul iş birliği; düzenli veri izleme.

Eğitim süreci bireyin ihtiyaçlarına özel olarak planlanmalı ve düzenli takip edilmelidir.
 

Ailelere ve Öğretmenlere Öneriler

• Sabırlı, tutarlı ve anlayışlı bir yaklaşım benimseyin
• Görsel destekler ve sosyal hikâyeler kullanın
• Günlük rutinleri koruyun
• Küçük adımlarla öğretim yapın
• Sosyal beceri gelişimini destekleyin
• Uzmanlarla iş birliği içinde olun
   

Erken yaşta tanı konulması ve müdahale edilmesi, bireyin:

• Dil gelişimi
• Sosyal becerileri
• Akademik uyumu
• Bağımsız yaşam becerileri gibi alanlarda daha başarılı olmasını sağlar.
   

YGB olan bireylerin birçok güçlü yönü olabilir:

• Detaylara odaklanma
• Belirli konularda yüksek bilgi birikimi
• Rutin içinde yüksek performans
• Görsel ve mekanik becerilerde başarı